Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb)
Sinds 1 januari 2024 geldt de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Het doel van de Wkb is het verhogen van de kwaliteit van bouwwerken
Sinds 1 januari 2024 geldt de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Het doel van de Wkb is het verhogen van de kwaliteit van bouwwerken. Eerder controleerde de gemeente vooraf of een bouwplan aan de regels voldeed. Bij bouwwerken met een laag risico (gevolgklasse 1) doet een onafhankelijke partij dit nu. Dit noemen we een kwaliteitsborger. Voor bouwplannen die onder de Wkb vallen, is het inhuren van een kwaliteitsborger verplicht.
Bouwwerken in gevolgklasse 1
Bouwwerken zijn verdeeld in verschillende groepen. Dit noemen we gevolgklassen. Hoe groter de gevolgen kunnen zijn als iets misgaat bij de bouw, hoe strenger de eisen zijn. De Wkb geldt voor bouwwerken in gevolgklasse 1. Dit zijn bouwwerken met een laag risico. Het gaat om:
- Op de grond gebouwde woningen, ook met bijvoorbeeld garage en kantoor aan huis
- Woonboten
- Vakantiewoningen
- Bedrijfsgebouwen van maximaal 2 verdiepingen, ook met een klein kantoor of kleine kantine
- Aanbouwen aan overige gebruiksfuncties van maximaal 2 bouwlagen, bijvoorbeeld een magazijn bij een winkel
- Kleine fiets- en voetgangersbruggen van maximaal 20 meter, die niet over een rijksweg of provinciale weg liggen
- Andere bouwwerken van maximaal 20 meter hoog, zoals masten en antennes
De Wkb geldt eerst alleen voor nieuwbouw. Waarschijnlijk geldt de Wkb vanaf 1 januari 2025 ook voor verbouw onder gevolgklasse 1.
De volgende bouwwerken vallen niet onder de Wkb:
- Rijksmonumenten, provinciale monumenten en gemeentelijke monumenten
- Bouwwerken waarbij een milieuvergunning of vergunning/melding brandveilig gebruik nodig is
- Bouwactiviteiten waarbij er sprake is van een gelijkwaardige oplossing voor brandveiligheid of constructieve veiligheid, inclusief toepassing NEN 6060 en 6079
Bekijk voorbeelden van verschillende situaties op de factsheet van de VNG.
Kwaliteitsborger
De kwaliteitsborger is een onafhankelijke partij die de kwaliteit van een bouwwerk controleert. De kwaliteitsborger controleert voor en tijdens de bouw of het bouwplan voldoet aan de regels. Deze regels gaan bijvoorbeeld over:
- Fundering
- Brandveiligheid
- Energiegebruik
Stappenplan
Voor bouwwerken in gevolgklasse 1 moet u sinds 1 januari 2024 een aantal stappen volgen.
Stap 1: Nieuw initiatief onder Wkb
U heeft nieuwbouwplannen die onder de Wkb vallen.
Stap 2: Vooroverleg (niet verplicht)
Maak een afspraak voor een vooroverleg als u uw bouwplannen vooraf met de gemeente wilt bespreken.
Stap 3: Kwaliteitsborger inhuren
U huurt zelf een kwaliteitsborger in. U kunt zoeken in het register instrumenten kwaliteitsborging. Daar vindt u een lijst met kwaliteitsborgers en instrumenten. Een instrument is een goedgekeurde werkwijze die de kwaliteitsborger gebruikt om de bouw te controleren. De kwaliteitsborger stelt een risicobeoordeling en borgingsplan op.
Stap 4: Omgevingsplanactiviteit aanvragen
Minimaal 8 weken voor de start van de bouwactiviteiten vraagt u een omgevingsplanactiviteit bij de gemeente aan. Dit doet u via het Digitale Omgevingsloket.
Stap 5: Bouwmelding indienen
Minimaal 4 weken voor de start van de bouwactiviteiten dient u via het Digitale Omgevingsloket een bouwmelding in. Hierbij geeft u aan:
- Dat het gaat om een bouwwerk in gevolgklasse 1
- Wie de kwaliteitsborger is
- Welk instrument gebruikt wordt
Ook levert u het borgingsplan en de risicobeoordeling in die de kwaliteitsborger heeft opgesteld. Bij de beoordeling let de gemeente op de kwaliteit en volledigheid van de aangeleverde stukken.
Stap 6: Start bouwwerkzaamheden
Minimaal 2 dagen voor de start van de bouwactiviteiten geeft u via het Digitale Omgevingsloket de startdatum van de bouw door.
Stap 7: Controle door kwaliteitsborger
Tijdens de bouw controleert de kwaliteitsborger:
- De kwaliteit van het bouwwerk
- Of aan de inhoud van het borgingsplan wordt voldaan
Stap 8: Controle door gemeente
De gemeente kan tijdens de bouw controles uitvoeren en waar nodig handhaven.
Stap 9: Gereedmelding
Minimaal 2 weken voor u het gebouw gaat gebruiken dient u via het Digitale Omgevingsloket in:
- Gereedmelding
- Verklaring van de kwaliteitsborger
Bij de beoordeling let de gemeente op de kwaliteit en volledigheid van de aangeleverde stukken.
Stap 10: Gebouw gebruiken
Binnen 2 weken hoort u of de gereedmelding en verklaring van de kwaliteitsborger akkoord zijn door de gemeente. Let op, pas bij een akkoord mag u het bouwwerk in gebruik nemen.
Bijzondere lokale omstandigheden
Onder de Wkb mag een gemeente bijzondere lokale omstandigheden vaststellen. Dit zijn lokale situaties waardoor het eindresultaat van een bouwactiviteit mogelijk niet aan de bouwtechnische regels voldoet. De kwaliteitsborger moet van deze bijzondere lokale omstandigheden op de hoogte zijn. De kwaliteitsborger moet ze verwerken in het borgingsplan en de risicobeoordeling.
Veranderingen voor aannemers
Door de invoering van de Wkb wordt de positie van opdrachtgevers versterkt. Er verandert veel voor aannemers:
- De aannemer moet de opdrachtgever bij oplevering van een bouwwerk een opleverdossier geven.
- De aannemer is verplicht om particuliere opdrachtgevers bij nieuwbouw te informeren over hoe hij verzekerd is.
- Het opschortingsrecht (de 5%-regeling) bij particuliere opdrachtgevers wordt aangepast.
- Er worden extra eisen gesteld aan de waarschuwingsplicht van de aannemer bij bouwwerken. Deze waarschuwing moet duidelijk, schriftelijk en op tijd zijn.
- De aannemer wordt ook na oplevering verantwoordelijk voor gebreken.
Deze wijzigingen gelden voor alle bouwactiviteiten waarvoor een aannemingsovereenkomst is gesloten. Zorg dat u als aannemer goed voorbereid bent op de Wkb. Lees Wet kwaliteitsborging (Bouwend Nederland).
Oplevering in delen
Bij grotere projecten van woningbouw is de oplevering vaak in delen. Tussen de oplevering en bewoning van de eerste en laatste woningen zit dan soms een lange tijd. In Losser moet per fase een bouwmelding en gereedmelding worden gedaan.